Orientacja seksualna – do kogo czuję pociąg?

W kwestii seksualności każdy człowiek jest inny. I nie chodzi tylko o to, co dana osoba lubi, lecz także o to, kogo lubi. Często – ale nie zawsze – płeć drugiej osoby odgrywa w tym szczególną rolę. W rzeczywistości istnieje wiele różnych orientacji seksualnych. LIEBESLEBEN przedstawia ten temat od A do Z, podobnie jak porady dotyczące coming outu oraz radzenia sobie z dyskryminacją.

Co oznacza orientacja seksualna i różnorodność seksualna?

Jakie osoby uważam za atrakcyjne? Która płeć lub które płcie mnie pociągają? W kim się zakocham? W tych kwestiach ważną rolę odgrywa orientacja seksualna. Istnieje tu oczywiście wiele indywidualnych preferencji, doznań i życzeń. W związku z tym dla większości ludzi orientacja seksualna stanowi istotny element ich osobowości i seksualnej tożsamości.

Jednak orientacja seksualna ma znaczenie również dla osób postronnych, ponieważ to właśnie z nią wiążą się różne założenia i nadzieje, wartości, a czasami nawet uprzedzenia. Dlatego ma ona zarówno wymiar międzyludzki, jak i społeczny – mimo że właściwie opiera się na indywidualnych odczuciach.

Homo, hetero, bi… i wiele więcej

Podobnie jak różne mogą być uczucia, tak różnorodne mogą być również pojęcia, za pomocą których ludzie określają swoją orientację seksualną. Poniżej kilka możliwości:

Orientacja aseksualna: za pomocą tego pojęcia można wyrazić brak odczuwania pociągu seksualnego do drugiej osoby – bez względu na jej płeć.
Orientacja biseksualna: osoby biseksualne czują pociąg zarówno do mężczyzn, jak i do kobiet.
Orientacja heteroseksualna: to określenie odnosi się do ludzi, których pociągają osoby innej płci.
Orientacja homoseksualna: tak mówi się o osobach, które za atrakcyjną uważają własną płeć. W przypadku tej orientacji można używać również innych określeń, np. „gej” czy „lesbijka”.
Ciekawość, zainteresowanie lub „na razie niezdecydowanie”: nic nie szkodzi, nie musisz się określać!
Orientacja panseksualna: osoby panseksualne czują pociąg do innych ludzi – niezależnie od ich płci.
Orientacja queer: dzięki temu określeniu można wyrazić, że dana osoba odrzuca społeczne normy odnoszące się do heteroseksualizmu i binarnego podziału płci, a więc ograniczenia płci do dwóch kategorii „mężczyzny” lub „kobiety”, i nie są one dla niej ważne.

To jedynie najpopularniejsze terminy, które opisują orientację seksualną, ponieważ: orientacja seksualna jest tak indywidualna jak każdy człowiek. Istnieją również ludzie, którzy nie zgadzają się na przyporządkowanie ich do żadnej grupy i odrzucają tego typu „etykiety” w odniesieniu do własnej osoby. Nie ma w tym nic złego!

Orientacja seksualna i płeć – na czym polega różnica między nimi?

Płeć jest różnorodna, podobnie jak orientacja seksualna. Jednak chodzi o dwie różne sprawy: podczas gdy podstawę orientacji seksualnej stanowi płeć, do której dana osoba czuje pociąg, w przypadku tożsamości płciowej jest to kwestia identyfikowania się z przypisaną płcią – o to, czy jest ona odpowiednia dla danej osoby oraz czy odpowiednio ją definiuje. Osoby niebinarne, transpłciowe i interseksualne mogą więc być więc homoseksualne, biseksualne, panseksualne, aseksualne lub heteroseksualne, podobnie jak osoby cispłciowe. Tożsamość płciowa nie ma nic wspólnego z orientacją seksualną.

Gej, lesbijka, bi, hetero, queer, pan, poli, osoba aseksualna… – tak, jak różnorodne są indywidualne upodobania, różne są również pojęcia opisujące orientacje seksualne. Chociaż zazwyczaj rozróżnia się heteroseksualność, homoseksualność i biseksualność, tak naprawdę istnieje wiele niezliczonych wariantów: niektórzy ludzie określają się np. jako nie wyłącznie hetero- lub homoseksualni, udowadniając tym samym, że dla obydwu orientacji seksualnych istnieje wiele możliwości. Inni określają się jako osoby panseksualne, deklarując tym samym, że zakochują się w drugim człowieku, a nie w określonej płci. Jeszcze inni z kolei sprzeciwiają się przypisywaniu ich do jakiejkolwiek orientacji seksualnej i nie chcą być zaliczani do żadnej kategorii. Wszystko to należy do różnorodności seksualnej.

„Zakochuję się w charakterze – nie w płci. I nie mam ochoty, aby się określać. W moim życiu wszystko może się wydarzyć i to właśnie dzięki temu jest ono dla mnie tak interesujące”. Milan, 20 lat

Coming out – o co właściwie chodzi?

Osoba dokonująca coming outu jest świadoma swojej własnej orientacji seksualnej i deklaruje ją wobec innych osób, np. rodziny, rodziców lub przyjaciół. To ważny krok, w szczególności w życiu wielu gejów, lesbijek, osób pan- i bi-, ale również aseksualnych. Chodzi o to, aby odkryć swoją orientację i ją zaakceptować.

Jednak często zanim do tego dojdzie, mijają miesiące lub nawet lata. Nie ma w tym niczego złego, ponieważ coming out zawsze jest bardzo indywidualną decyzją – o ile w ogóle tego chcesz. Zrób to w odpowiedni dla siebie sposób i poczuj się dobrze!

Porady dotyczące coming outu

Każdy coming out przebiega inaczej. Istnieje jednak kilka porad, które mogą być dla Ciebie pomocne:

Dobre doświadczenia wzmacniają Cię. W pierwszej kolejności najlepiej jest powiedzieć o tym osobom, co do których masz pewność, że ich reakcja będzie pozytywna.
Czy wiesz, co Twój rozmówca ogólnie sądzi na temat gejów, lesbijek i osób biseksualnych? Postaraj się tego dowiedzieć, aby móc lepiej oszacować jego lub jej reakcję na Twój coming out.
Zrozumienie Twojej deklaracji i zaakceptowanie jej przez inne osoby może chwilę potrwać. Daj im trochę czasu!
Chcesz zachować kontrolę nad tym, kto zyska wiedzę na temat Twojej orientacji seksualnej? Zacznij od osób, co do których masz pewność, że nie przekażą dalej Twojej wiadomości.
Dokonując coming outu w kręgu rodziny, należy w szczególności zadbać o odpowiednią ilość czasu na rozmowę. Świadomie wybierz miejsce i czas – najlepiej tak, aby każdemu uczestnikowi rozmowy zapewnić możliwość wycofania się i spokojnego przemyślenia wszystkiego.
Osoby dokonujące coming outu często mogą spotkać się z uprzedzeniami. Warto więc się na nie przygotować i wiedzieć, co się tak naprawdę za nimi kryje.

Hetero = normalność? Homo = odmienność?

Dla niektórych ludzi pojęcie normalności oznacza bycie taką samą osobą jak większość. Jednak po głębszej analizie okazuje się to trudne: na przykład osoby leworęczne należą do mniejszości pod kątem liczebnym, a jednak są uważane za całkowicie normalne. Podobnie jest w przypadku heteroseksualności, prawdopodobnie najczęściej występującej orientacji seksualnej, ale inne orientacje, jak np. homoseksualizm lub biseksualizm, również stanowią część społecznej rzeczywistości i normalności.

Fakt, że to właśnie homoseksualizm jest często postrzegany jako „inny”, ma wiele wspólnego z normami społecznymi. To właśnie one określają, co uważamy za normalne, a co za odmienne. Na szczęście normy również ulegają zmianom! Obecnie homoseksualność nie jest już uważana za chorobę lub przestępstwo, chociaż długo właśnie tak była postrzegana. Dziś każda para w Niemczech może wziąć ślub – niezależnie od orientacji seksualnej. Ponadto z upływem czasu w Niemczech zabroniono tzw. praktyk konwersyjnych dla młodzieży. Niemal całe nasze społeczeństwo zgadza się, że to, czy dana osoba jest bardziej lub mniej godna szacunku, nie powinno być oceniane jedynie na podstawie orientacji seksualnej, która nie czyni nikogo mniej lub bardziej wartościowym.

Dyskryminacja nie jest Ci obca?

Mimo że istnieje tak wiele różnych orientacji seksualnych i wszystkie są jednakowo wartościowe, nie są one jednak niestety akceptowane przez wiele osób przejawiających uprzedzenia. Ludzie z uprzedzeniami często nie zajmowali się do tej pory tym tematem i wychodzą z założenia, że wszyscy są tacy sami jak oni…

Jednak niezależnie od tego, dlaczego różnorodność seksualna nie jest przez niektórych akceptowana – jest to powód, dla którego czasami może być Ci trudniej żyć jako osoba, którą właśnie jesteś. Niestety niektórzy ludzie mogą mieć pewne oczekiwania, a nawet po prostu jawnie dyskryminować. Postaraj się od nich uwolnić, a w razie wątpliwości poszukaj profesjonalnej pomocy, np. w poradni w Twojej okolicy. Wsparcie otrzymasz również od zespołu ds. konsultacji LIEBESLEBEN, który może Ci pomóc w Twojej indywidualnej sprawie – także w różnych językach. Ponadto zespół konsultantów może wskazać adresy poradni w Twojej okolicy, które również dysponują ofertą w różnych językach.