Zalogowano Cię! Zalogowano Cię do usługi konsultacji online! Wyloguj

Uwaga

Brak było aktywności przez dłuższy czas. Dlatego – dla Twojego bezpieczeństwa – wkrótce zakończymy sesję. Wyloguj
Język:
Słuchaj
Ta strona w języku łatwym do zrozumienia
Ta strona w języku migowym

Tożsamość płciowa – kim jestem?

Płeć jest dokładnie tym, co z nią zrobisz. Nawet jeśli dana osoba z zewnątrz często jest postrzegana jedynie jako kobieta lub mężczyzna – Twoja tożsamość płciowa, a więc to, kim jesteś i jak się czujesz ze swoją płcią, jest wyłącznie Twoją indywidualną sprawą i nie może być w żaden sposób określane przez innych. To Ty decydujesz o tym, jak chcesz żyć. LIEBESLEBEN zapewnia Ci wsparcie, oferując informacje na temat różnorodności płciowej i szukania tożsamości.

Co oznacza tożsamość płciowa?

Ludzie różnią się od siebie na wiele sposobów: mają odmienne priorytety, pragnienia i uczucia. Dotyczy to nie tylko naszych własnych wyobrażeń i wartości, lecz także płci, a dokładniej mówiąc: tożsamości płciowej.

Pod pojęciem tożsamości płciowej rozumie się własne postrzeganie i odczuwanie przynależności do jednej lub kilku różnych płci. Jak postrzegasz swoją osobę? Jakie życie prowadzisz? Do której lub których płci czujesz przynależność? Odpowiedzi na te pytania opisują Twoją tożsamość płciową.

Zazwyczaj płeć, najczęściej męska lub żeńska, jest nam przypisywana przy urodzeniu. Jednak to, czy oraz w jaki sposób dana osoba się z nią identyfikuje, może być już całkiem odmienną sprawą: np. są osoby, którym odpowiada płeć przypisana z zewnątrz i które się z nią identyfikują. Jednak możliwa jest również inna sytuacja, w której dana osoba identyfikuje się z odmienną płcią niż ta, do której została ona przypisana przy urodzeniu.

Bez względu na to, jak inne osoby postrzegają Twoją płeć – to, jak się z nią identyfikujesz, kim jesteś i jak ją odczuwasz, jest wyłącznie Twoją sprawą i nie powinno być w żaden sposób określane przez innych. Żyj więc w zgodzie ze sobą i swoją płcią tak, jak uważasz za stosowne.

Płeć i społeczeństwo

Pojęcie „płci” jest bardzo obszerne: opisuje cechy fizyczne, rzekomo określone cechy społeczne, ale również własne doświadczenia oraz wygląd. Często nie chodzi przy tym o czynniki biologiczne, o wiele ważniejsze są wyobrażenia społeczne i kulturowe. Ubrania, fryzury, toalety, przebieralnie, filmy, język – to wszystko oraz o wiele więcej podlega kategoryzacji ze względu na płeć, najczęściej na kobiety i mężczyzn. Z płcią wiąże się również wiele oczekiwań, np. wybór zawodu lub życie rodzinne.

W naszym społeczeństwie niezwykle powszechny jest podział na dwie płcie – to zjawisko określane jest również jako binarny system płci. Jeśli ktoś uważa, że istnieją jedynie kobiety i mężczyźni, może łatwo przeoczyć najważniejszą kwestię – to, do której lub których płci dana osoba czuje się przynależna, co rozumie pod określeniem „bycia kobietą” lub „bycia mężczyzną”, „bycia osobą niebinarną”, „bycia osobą transpłciową” lub „bycia osobą interpłciową”, a więc pod pojęciem płci, jest kwestią indywidualną. Dlatego należy uświadomić sobie, że płeć, nawet w kontekście biologii, jest różnorodna. Uwolnij się od oczekiwań, które są sprzeczne z Twoimi własnymi wyobrażeniami. To, co dla Ciebie oznacza płeć, jak na co dzień odnajdujesz się ze swoją różnorodnością, Twój sposób ubioru lub mówienia – o tym wszystkim decydujesz Ty!

Płeć ma wiele barw

Tak różnorodne jak płcie mogą być również pojęcia, za pomocą których opisuje się tożsamość płciową. Poniżej kilka możliwości:

  • Osoby androgyniczne: tym określeniem można opisać osoby, w przypadku których zacierają się powszechne wyobrażenia na temat kobiecości oraz męskości i nie ma możliwości ich jednoznacznego przyporządkowania do danej płci.
  • Osoby cispłciowe: to osoby, których tożsamość płciowa jest zgodna z płcią przypisaną przy urodzeniu.
  • Osoby płynne płciowo: jeśli tożsamość płciowa jest zmienna, a dana osoba raz czuje się bardziej przynależna do jednej, a raz do drugiej płci, określa się to mianem płynności płciowej.
  • Osoby (gender)queer: ten termin wyraża, że dana osoba odrzuca normy społeczne dotyczące dwupłciowości, a więc ograniczenie płci do kobiet i mężczyzn. Również w odniesieniu do orientacji seksualnej określenie to oznacza właśnie takie postrzeganie różnorodności.
  • Osoby interseksualne: to pojęcie opisuje osoby, których cechy fizyczne nie są ani wyłącznie żeńskie, ani męskie, lecz należą jednocześnie do obydwu płci lub nie należą do żadnej. Osoby interpłciowe w Niemczech mogą pozostawić w swoich dokumentach wpis dotyczący płci bez odpowiedzi lub wpisać „inna”.
  • Osoby neutrois: osoby neutrois określają się jako neutralne płciowo.
  • Osoby niebinarne lub non-binary: są to ogólne pojęcia odnoszące się do wszystkich osób, które odrzucają ograniczenie płci do mężczyzn i kobiet – płeć ma dla nich o wiele szersze znaczenie.
  • Osoby transpłciowe: osoby trans czują przynależność do innej płci niż przypisana im przy urodzeniu.

To zaledwie kilka pojęć opisujących tożsamość płciową. Kwestia płci jest tak samo indywidualna, jak każdy człowiek. Dlatego istnieją również osoby, które nie zgadzają się na przyporządkowanie ich do żadnej kategorii i odrzucają każdą „etykietę” – nawet jeśli w oficjalnych dokumentach przypisano im jakąś płeć.

Płeć i orientacja seksualna – na czy polega różnica między nimi?

Płeć jest różnorodna, podobnie jak orientacja seksualna. Jednak chodzi o dwie różne sprawy: orientacja seksualna odnosi się do jednej lub kilku płci osób, które pociągają daną osobę. W przypadku tożsamości płciowej chodzi o kwestię, czy dana osoba identyfikuje się z płcią przypisaną jej przy urodzeniu, czy pasuje ona do niej oraz definiuje ją w wystarczającym stopniu. Osoby niebinarne, transpłciowe i interseksualne mogą więc być osobami homoseksualnymi, biseksualnymi, panseksualnymi, heteroseksualnymi lub aseksualnymi tak samo jak osoby cispłciowe. Tożsamość płciowa nie ma nic wspólnego z orientacją seksualną.

Szukanie własnej tożsamości dotyczy każdego człowieka

Na szczęście czasy, w których kobiety nie miały prawa głosu, a mężczyznom nie wolno było płakać, już minęły. W kontekście społecznym jednak nadal funkcjonują wyobrażenia odnoszące się do typowych cech określających daną płeć. Dotyczy to różnych obszarów, np. zachowania, wyglądu lub cech charakteru danej osoby. Tego typu wyobrażenia mogą być źródłem problemów, zwłaszcza jeśli ktoś ich nie spełnia lub nawet nie chce tego robić. W życiu stale jesteśmy konfrontowani z kwestią własnej tożsamości płciowej.

Jeśli to właśnie Ty jesteś osobą, która nie identyfikuje się z przypisaną jej płcią, musisz umieć radzić sobie z tego typu wyobrażeniami. Niestety zewnętrzne oczekiwania w kwestii płci są bardzo powszechne. Jeśli zmierzysz się ze swoją tożsamością płciową, możesz się wiele dowiedzieć na swój temat. Dzięki temu nauczysz się akceptacji siebie, również jeśli nie zawsze spełniasz oczekiwania swojego otoczenia.

„Moja rodzina potrzebowała wiele czasu, aby mnie zaakceptować takim, jakim jestem. Ale teraz moja mama mówi, że nie straciła córki, lecz zyskała syna”. Mattis, 20 lat

Co oznacza bycie trans*?

W szczególności w przypadku osób transpłciowych odnalezienie swojej własnej tożsamości bywa często bardzo złożone, ponieważ przypisana zewnętrznie płeć jest inna niż płeć, z którą identyfikuje się dana osoba. Nie chodzi jedynie o świadomość swojej tożsamości płciowej, lecz również o komunikowanie jej na zewnątrz. Wiąże się to z szeregiem wyzwań, jak np. kwestią tego, w jaki sposób chcesz na co dzień żyć ze swoją płcią. Może to iść w parze z „tranzycją”, czyli procesem, podczas którego dochodzi do dopasowania przypisanej zewnętrznie płci do własnej tożsamości płciowej. Niektóre osoby trans* zmieniają wówczas swoje imię, zaimek (on, ona, on-ona, ono lub jeszcze inny), stan cywilny lub przyjmują hormony. Możliwe są również zabiegi medyczne. Inni ludzie z kolei niczego nie zmieniają. Ważna sprawa: jak zawsze to Ty decydujesz we wszystkich sprawach, które dotyczą Ciebie! Nie pozwól, aby inni wywoływali u Ciebie uczucie niepewności, a w razie wątpliwości poszukaj wsparcia!

Porady dotyczące coming outu dla osób transpłciowych

Zadeklarowanie się wobec innych ludzi jako osoba trans* często kosztuje wiele wysiłku. Poniżej znajdziesz kilka porad, które mogą być dla Ciebie pomocne:

  • Wykaż się wiedzą – również w kwestiach prawnych i medycznych. Twoi rozmówcy z pewnością będą mieli pytania na ten temat, a Ty będziesz w stanie udzielić na nie kompetentnej odpowiedzi. Daje to pewność zarówno Tobie, jak i innym osobom.
  • Dobre doświadczenia dodają skrzydeł: najlepiej porozmawiać o tym najpierw z osobami, co do których masz pewność, że ich reakcja na Twoją deklarację będzie pozytywna.
  • Zrozumienie i zaakceptowanie przez inne osoby Twojej deklaracji może chwilę potrwać. Daj im trochę czasu!
  • Wcześniej zastanów się, co chcesz powiedzieć, a czego nie. Dzięki temu będziesz się mniej denerwować i sprawiać wrażenie osoby bardziej pewnej siebie.
  • Świadomie wybierz miejsce i czas – najlepiej, aby wszystkie osoby uczestniczące w rozmowie mogły wycofać się i przemyśleć wszystko w spokoju.

Kim są osoby interpłciowe?

Ze względu na cechy fizyczne, anatomię, genetykę, chormosomy lub hormony osoby interpłciowe znajdują się „pomiędzy” płciami. Posiadają one cechy, które nie mogą być określane jako męskie albo żeńskie lub które są jednocześnie typowe dla obydwu płci. Jest to całkiem normalne – nie tylko z medycznego punktu widzenia, lecz także osobistego i społecznego.

Tożsamość płciowa nie jest jednak określana na podstawie cech fizycznych, lecz osobistych doświadczeń i odczuć. Początkowo interpłciowość jest jedynie opisem medycznym, a więc takim, który odnosi się do zewnętrznie przypisanej płci. Dlatego osoby interpłciowe mogą być cis lub trans – w zależności od tego, czy ich własna tożsamość płciowa odpowiada ich medycznemu określeniu interpłciowe, czy też nie.

Osoby interpłciowe żyją i kochają zupełnie tak samo jak wiele innych ludzi. Jeśli jesteś osobą interpłciową, nie oznacza to, że musisz się ukrywać lub hamować. Ciesz się zbieraniem doświadczeń i baw się dobrze z innymi ludźmi, którzy Cię pociągają. Nie poddawaj się uprzedzeniom lub oczekiwaniom, które wywierają na Ciebie presję! Tu chodzi o Ciebie jako indywidualną istotę ludzką.

Dyskryminacja i płeć

Płeć jest różnorodna, w Niemczech wszystkie płcie są równe: zarówno kobiety, jak i mężczyźni mają te same prawa. Przed dyskryminacją i nierównością ze względu na płeć chroni wiele przepisów, np. ustawa zasadnicza, ale również niemiecka ustawa o równym traktowaniu (Allgemeine Gleichbehandlungsgesetz, AGG) i zakaz stosowania praktyk konwersyjnych.

Niestety, wiele osób nadal spotyka się z dyskryminacją ze względu na tożsamość płciową. Ważne, aby nie bagatelizować takich doświadczeń i bronić się przed nimi. Jeśli jesteś ofiarą dyskryminacji lub jej świadkiem, najlepiej zwróć się do najbliższej poradni. Wsparciem służy Ci również dział konsultacji LIEBESLEBEN. Zespół doświadczonych konsultantów może pomóc Ci w Twojej indywidualnej sprawie – także w różnych językach. Może Ci też podać adresy poradni w Twojej okolicy, które również dysponują ofertą w różnych językach.

Dowiedz się więcej