Korunma ve güvenli seksle ilgili sık sorulan sorular

İster sabit bir ilişki olsun, ister »tek gecelik« bir ilişki, HIV ile cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlardan (CYBE) korunma konusunu ciddiye almalısın. Çünkü »Bunun benle ilgisi yok. Bana bir şey olmaz« diye düşünüyor olsan bile, dünya genelinde her gün yaklaşık bir milyon kişinin cinsel yönelim ve cinsiyetinden, Almanya'da ya da dünyanın geri kalanında yaşıyor olmasından, yaşlı ya da genç olmasından bağımsız olarak CYBE ile enfekte olduğu bir gerçektir.

Seksin nasıl olması gerektiğine dair, her insanın kendi arzuları vardır. Vajinal, anal veya oral, önden veya arkadan, seks oyuncakları kullanarak veya kullanmayarak... Bazıları hayatları boyunca aynı seks uygulamalarıyla eğlenirken, diğerleri çeşitliliği sever ve yeni şeyler dener.

Birçok kişi kondomla yapılan vajinal ve anal seksin HIV'e karşı koruduğunu ve diğer CYBE'lere yakalanma riskini azalttığını bilmektedir. Ancak seks, penisin vajinaya veya popoya girmesinden daha fazlasıdır. Güvenli seks de çok yönlüdür. Bu nedenle bazı cinsel pratikler için başka korunma yolları da vardır.

Senin için neyin önemli olduğunu doğrudan öğrenmek istiyorsan, çevrimiçi olarak Güvenli Seks Kontrolü'nü yapman yeterlidir! Burada HIV ve diğer CYBE'lerden nasıl korunacağına dair sana özel bilgiler bulacaksın.

Doğru kondomu bulmak, genellikle insanın kendi kişisel zevkine bağlı bir konudur. Örneğin, kondomların üzerinde kabartılar veya çizgiler olması hoşuna gider mi? Kondom vegan ya da adil ticaret ürünü olmalı mı? Rengi ya da tadı senin için önemli mi?

Ancak bir şey her halükarda doğru olmalıdır: Kondom mutlaka sana uymalı! Burada uzunluk, daha doğrusu genişlik önemlidir: Eğer kondom çok fazla sıkıysa, çabuk yırtılacaktır. Öte yandan, fazla genişse, penisten kolayca kayar ve vajinada veya popoda sıkışabilir. Bir kondom sadece tam uygun olduğu takdirde en iyi korumayı sağlayabilir. Hatta bunu hissetmek dahi gerekir! Kondom penise tam oturduysa, onu kolaylıkla yuvarlayabilirsin ve seks esnasında pek az hissedersin. Burada ana fikir şudur: Dene!

Sana uyan kondomu bulmak için, genişlik bilgisine dikkat etmelisin. Bu bilgi ambalajın üstünde, genellikle dış tarafta yer alır. Genellikle ölçüler şu şekildedir:

•     Dar kondomlar: yaklaşık 47 veya 49 mm
•     Orta kondomlar: yaklaşık 52 veya 53 mm
•     Geniş kondomlar: yaklaşık 55 veya 57 mm

Ayrıca: LIEBESLEBEN kondometresiyle hangi genişliğin senin için ideal olduğunu kolayca öğrenebilirsin.

Kondomlar çok güvenilirdir. Ancak bazen bir kondom yırtılır veya patlar - örneğin, yağlı kayganlaştırıcı kullanıldığında ya da ambalajı yırtılırken veya açıldığında hasar görmüşse. Yırtık bir kondom fark edildiği anda penis dışarı çekilmeli ve bol su ile durulanmalıdır. Üretranın temizlenmesi için mümkün olan en kısa sürede idrara çıkılması da önemlidir. Ancak, bağırsak veya vajinanın yıkanması tavsiye edilmez. Bu, enfeksiyon riskini artıran yaralanmalara neden olabilir.

Bir kondom arızasından sonra doktorundan ve yerel danışma merkezlerinden tavsiye ve yardım alabilirsin.

Almanya'da yeni HIV enfeksiyonlarının yüzde 90'ından fazlası cinsel yolla bulaşmadan kaynaklanıyor. HIV öncelikle erkeklerle (de) seks yapan erkekleri, HIV prevalansının yüksek olduğu ülkelerden gelen kişileri ve – daha az ölçüde – uyuşturucu kullanan ve temiz şırıngaya erişimi olmayan kişileri etkiliyor. Tahminlere göre, HIV enfeksiyonlarının yaklaşık yüzde 20'si heteroseksüel temas, yani bir erkek ve bir kadın arasındaki seks ilişkisiyle ortaya çıkıyor. Anneden çocuğa HIV geçişi artık Almanya'da sadece münferit vakalarda gerçekleşiyor.

HIV ile enfekte olan bazı insanlarda, enfekte olduktan sonraki birkaç gün ila birkaç haftada aşağıdaki belirtiler ortaya çıkar:

•     Ateş
•     Grip benzeri semptomlar (kas ve uzuv ağrıları, genel hastalık hissi)
•     Vücutta belirgin döküntü (ateşin neden olduğu lekeli kızarıklık)
•     İshal
•     Vücudun çeşitli bölgelerindeki lenf düğümlerinin şişmesi

Ancak bu belirtilerin hiçbiri tek başına HIV'e işaret etmez! Ve bu belirtiler her zaman ortaya çıkmaz. Bu nedenle HIV ile enfekte olan birçok kişi ilk başta hiçbir şey fark etmez. Yeni teşhis edilen HIV enfeksiyonlarının neredeyse yarısında, enfeksiyonun bulaştığı zaman birkaç yıl öncesine dayanmaktadır. Dolayısıyla, kendinde HIV olsaydı bunu zaten fark edeceğini varsayamazsın. Aynı şekilde, partnerinde HIV olup olmadığını da söyleyemezsin.

Partnerinin HIV enfeksiyonunu senden gizlemesi için pek çok neden olabilir. Örneğin, enfeksiyon yolları hakkında yeterli bilgi bulunmayabilir ve bu nedenle enfeksiyon riski doğru değerlendirilmiyor olabilir. Ya da partnerin HIV-pozitif olduğunu bilmiyor olabilir. Partnerin göstereceğin tepkiden korkabilir ve ondan uzaklaşmanı istemeyebilir. Bu yüzden partnerinin verdiği bilgilere her zaman güvenemezsin. Neyse ki Almanya'da bununla ilgili yasal bir zorunluluk yok - HIV enfeksiyonunu kime anlatıp kime anlatmayacağına herkes kendisi karar verebilir.

Bir ilişkin varsa ve kondom kullanmak istemiyorsanız, her ikiniz de önceden HIV testi yaptırmalı ve başka cinsel partnerlerin olup olmadığı konusunu dürüst bir şekilde konuşmalısınız. Anonim cinsel temaslarda veya »tek gecelik ilişkilerde« bile en önemli korunma yöntemi hâlâ kondomdur.

Enfekte vücut sıvıları açık yaralara veya mukoza zarlarına bulaştığında, HIV ile enfeksiyon mümkündür. HIV, cinsel ilişkide rol oynayan birçok vücut sıvısında - meni, vajinal sıvı, bağırsak mukozasındaki sıvı film ve (adet) kanında - bulunduğundan, enfeksiyon öncelikle korunmasız cinsel ilişki sırasında ortaya çıkar.

Ancak diğer patojenlerle karşılaştırıldığında HIV, bulaşması zor bir virüstür. Çünkü sadece yeterli miktarda HIV virüsü mukoza zarları veya açık yaralar yoluyla vücuda girerse bulaşabilir. Yani HIV pozitif bir kişiyle birlikte yemek yiyorsan, aynı evde yaşıyorsan, banyoyu ve tuvaleti paylaşıyorsan, birlikte çalışıyorsan, tramvayda oturuyorsan veya bara birlikte gidiyorsan - tüm bu durumlarda HIV ile enfekte olamazsın. Örneğin şunlarda hiçbir risk yoktur:

•     Günlük yaşamda
•     Öksürme veya hapşırma esnasında
•     Böcek ısırıklarında
•     Öpüşme - Fransız öpücüğü de dahil
•     Sarılma ve sevme dahil olmak üzere yakın ten ve vücut teması.

HIV virüsleri sivrisinekler veya diğer böcekler tarafından bir kişiden diğerine bulaştırılamaz.

Güvenli seks seni HIV'den koruyabilir ve cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlara (CYBE) yakalanma riskini de azaltabilir. Kondomlar burada merkezi bir rol oynarlar, çünkü enfekte olma ihtimali bulunan vücut sıvılarının (meni, vajinal sıvı, anal salgılar ve kan) seks sırasında vücuda girmesini önleyebilirler. Sadece pratik ve ucuz olmakla kalmazlar, aynı zamanda son derece güvenilirdirler ve doğru kullanıldıklarında HIV'e karşı optimum koruma sağlarlar.

Ancak HIV enfeksiyonlarını önlemenin başka yolları da vardır - terapi ve maruziyet öncesi profilaksi ya da kısaca PrEP olarak adlandırılan yöntemlerle korunma. Bunların ikisi de HIV ile enfeksiyonu önlemek için belirli durumlarda uygun olabilir - ancak diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla (CYBE) değil.  

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE), diğerleri gibi enfeksiyon hastalıklarıdır. Her insan nasıl grip veya nezle olabiliyorsa, aynı şekilde her insana bir CYBE'ye neden olan bakteriler, virüsler veya parazitler bulaşabilir. Bu patojenler bazen seks sırasında çok kolay bir şekilde bulaşabilir.

Dünya genelinde 30'dan fazla farklı CYBE bulunmaktadır - Örneğin:

•     Klamidya
•     Frengi
•     HPV
•     Bel soğukluğu
•     HIV ve AIDS
•     Herpes
•     Hepatit A
•     Hepatit B
•     Hepatit C
•     Trikomonatlar
•     Uyuz
•     Kasık bitleri

Bunların bazıları rahatsız edici, ancak büyük ölçüde zararsızdır. Bazıları ise hayati tehlike bile yaratabilir. Bununla birlikte, CYBE'ler erken tespit edilirse, genellikle başarıyla tedavi edilebilirler.

Bir CYBE herhangi bir cinsel aktivite esnasında bulaşabilir - ancak özellikle korunmasız vajinal ve anal seks sırasında bulaşır; bazen oral bulaşma da meydana gelir. Bakterilerin, virüslerin veya parazitlerin vücuda girmesinin farklı yolları vardır. Bunlardan biri meni, vajinal sıvı, bağırsak mukozasının sıvı filmi veya (adet) kanı gibi bulaşıcı vücut sıvılarıyla temastır. Öte yandan, vajina, penis, popo veya ağızdaki enfekte mukoza zarlarıyla temas yoluyla ve herpes kabarcıkları, genital siğiller veya frengi kabarcıkları gibi cilt lezyonlarıyla temas yoluyla da enfeksiyon meydana gelebilir. Bazen de dolaylı yollardan, örneğin birlikte seks oyuncakları kullanırken de enfeksiyon kapılabilir. Buna smear enfeksiyonu denir.

Bununla birlikte, birçok insan böyle düşünse de, genellikle seks sırasında bulaşmayan hastalıklar da vardır. Özellikle kandidiyaz gibi mantar enfeksiyonları genellikle cinsel aktivite sırasında bulaşmaz, aksine hormonal değişiklikler, stres veya ilaç kullanımından dolayı görülürler.

Güvenli seks seni HIV'den korur ve diğer CYBE'lere yakalanma riskini azaltır. Kondomlar bu konuda merkezi bir rol oynamaktadır, çünkü seks sırasında bulaşıcı vücut sıvıları, bulaşıcı mukoza zarları ve bazı durumlarda bulaşıcı cilt bölgeleri ile doğrudan teması önleyebilirler. Ayrıca, bulaşıcı cilt lezyonlarına, özellikle uçuk kabarcıklarına, genital siğillere veya frengi yaralarına dokunulmamalıdır. Ayrıca hepatit A, hepatit B ve HPV gibi bazı CYBE'lere karşı da aşı olabilirsin.

Bir CYBE belirtisi fark edersen, doktora gitmeyi uzun süre ertelememelisin. CYBE'ler çok iyi tedavi edilebilir ve özellikle zamanında tespit edilirlerse genellikle tamamen iyileştirilebilirler. Ayrıca, doktora giderek başka insanlara bulaşmasını da önleyebilirsin.

Pek çok belirti sana CYBE bulaşmış olduğuna işaret edebilir. Bedenini iyi tanıyorsan, birtakım değişiklikler dikkatini çekecektir. Aşağıdaki belirtilere özellikle dikkat etmelisin:

•     Vajina, penis veya popodan gelen olağandışı akıntı ve âdet dönemleri arasında kanama. 
•     Kaşıntı, döküntü ve ciltte kızarıklık 
•     İşerken ağrı ve yanma 
•     Cilt değişiklikleri ve ciltte nemli bölgeler, özellikle kabarcıklar, siğiller veya çıbanlar
•     Ciltte ve göz dokusunda sararma 
•     Seks sırasında ağrı 
•     Grip benzeri semptomlar 
•     İştahsızlık, kusma, ishal

Ne yazık ki, bir CYBE'nin belirtileri her zaman net değildir. Bazen hiçbir belirti görülmez. Ve bazı CYBE'lerde semptomlar bir süre sonra kaybolur; ancak patojenler vücutta kalmaya ve sağlığa zarar vermeye devam edebilirler. Bu nedenle, CYBE olup olmadığınızı yalnızca bir doktor size kesin olarak söyleyebilir.